James Q. Martin vahşi doğayı ve doğal çevreyi koruma adına yapılan çalışmaları ve çabaları belgelendirmek için tüm dünyayı geziyor. Kısaca özetlersek, Doğa Ana’nın hikâyesini çektiği kısa filmleri ve fotoğraflarıyla anlatıyor.
“Göçebe bir çocukluk geçirmek, insanın engin bir dünya görüşü ve hayata karşı oldukça meraklı bir bakış açısı kazanmasını sağlıyor” diyor James Q. Martin. Bu sebepten küçüklüğünden beri hep çok meraklı ve gezginci ruhlu olmuş.
Arizona’da doğan James, “karavanda yaşam” popüler olmadan çok önce, özgür ruhlu ailesi ile “karavanda” yaşadı, büyüdü ve gezdi. Martin Oregon’da çocukluğunu geçirdi, ardından gençliğinde Alaska’ya taşındı. Zamanının çoğunu annesini vahşi doğada yürüyüş yollarında takip ederek ve onunla birlikte kamp yaparak geçirdi.
“Büyükanne ve büyükbabamla geçirdiğim zaman, “outdoor” yani doğada olmayı ve doğanın düzenini/ritmini gerçekten anlayabilmemdeki en büyük etkendi. Büyükbabam ve büyükannemle Alaska’nın ücra köşelerindeki nehirlerde balık avlayarak ve kamp yaparak haftalar geçirirdim. Bence bu tecrübeler beni Doğa Ana’ya gerçekten bağladı” diyor Martin.
Fotoğrafçılık kendisini her zaman büyülemiş. Ama üniversite tatili sırasında Orta Amerika’ya yaptığı bir geziye kadar asla kendini fotoğrafçı olarak görmemiş. Bu seyahatinde kendisini kanatları altına alan profesyonel fotoğrafçı Xaiver Chanut ile tanışmış, yakın arkadaş olmuşlar ve bu ikili tüm Orta Amerika boyunca birlikte resim çekmişler. Ardından Martin bu işe adeta bağlanmış; hayatını ve kariyerini görsel hikâye anlatımına ve doğal çevreyi koruma çabalarına adamış.
Film yapımcısı James Q. Martin ile röportaj
Kariyerini tanımlayan projelerin hangileri?
En büyük projem şüphesiz Rios Libres projesi. Şili, Patagonya’dan mega hidroelektrik santralleri çıkarmak için çabaladık ve çalıştık.
Şuan Dugout Ranch isimli doğal hayatı korumaya yönelik projenin kurucularından ve orada ömür boyu yaşamış olan Matt Redd ile hayatımı karşılaştıracağım “Kovboy ve Tırmanıcı” isimli filmim üzerinde çalışıyorum.
“Kışlarımızı Koruyalım” isimli film serimizi yeni bitirdik ki bu seriyi çok ilham verici ve eğlenceli buluyorum. Yaşları 5 ile 14 arasında değişen 28 farklı çocukla iklim değişikliklerinin gerçekleri ve Paris anlaşmasının niçin önemli olduğu hakkında röportaj yaptık. Cevapları hakikaten bana ilham verdi.
Ne zaman “evet, ben bir film yapımcısıyım. Ve ben aktivistim” dediniz?
Büyük ihtimalle 2011’de Eski Zamandaki Güç filmim için gezmeye başladığımda bu hissiyat filizlendi. İnsanların filme karşı tepkilerini gördüm ve birçok farklı konuda hepimiz duygu patlamaları yaşadık, o anları paylaştık.
Patagonya’daki önerilen mega hidroelektrik barajları durdurabilmeyi başardık. Bu da benim bir aktivist ve film yapımcısı olduğumu, dünya için olumlu değişikliklere yardım edebildiğimi fark etmemi sağladı.
Bu akıma yardım edebilmek için bizlerin alabileceği somut aksiyonlar nelerdir?
Bence aktivist olabilmek için yapabileceğimiz en iyi şey doğru oy vermeye dikkat etmektir. Doğanın ve doğal çevrenin korunması ile ilgili konulara dikkatlice göz atmak, bilgi sahibi olmak, sosyal meseleleri takip etmek ve oy vermeye bilgili/donanımlı gelmek çok mühim.
Ayrıca belediyelere ve yerel milletvekillerimize doğa koruma konuları ile ilgili yazılar yazmak, onları bu tip sosyal konuların farkında olduğumuz hakkında bilgilendirmemiz de çok önemli. Üzerlerinde baskı kurduğumuzdan, ilgilendiğimizi onlara gösterdiğimizden emin olmalıyız.
“Kışlarımızı Koruyalım” projesi için oldukça çalıştım ve son olarak “İklim Aktivisti’nin Yol Haritası” isimli çalışmamızı yarattık. Bu çalışmada çevresel/ekolojik bakış açısı kazanabilmek için bir insanın atacağı 7 mühim adımı anlatıyoruz.
Sierra Club ve 350.org gibi gönüllü olma seçenekleri sunan bir sürü outdoor organizasyonları var. Bu organizasyonlar belirlenmesi ve bilinmesi gereken sıcak gündem maddeleri hakkında bilgi sahibi olmak isteyen insanlara değişik seçenekler sunuyor.
Peki siz nereden esinleniyorsunuz?
En büyük esin kaynağım Kris Tompkins. Daha kendisiyle bizzat tanışmadan çok önce benim kahramanımdı ve şimdi kendisiyle ve organizasyonuyla düzenli çalışıyorum.
Kris Tompkins ve rahmetli kocası Doug Tompkins tarihteki en fazla kamu arazisi bağışlayan ve koruyan insanlardı. Kris, benim çevreci olmamda büyük etkisi olan bir hikâye yazdı.
Sözlerinden ve doğa için verdiği davaya çağırısından çok etkilenmiştim. Yvon ve Malinda Chouniard ve ekibinin çabası ve çalışmaları da başlarda bana çok büyük esin kaynağı olmuştu. Ve şuan topraklarımızı korumaya yardım etmek için çalışan tüm aktivistler benim için ilham kaynağıdır.
En başta niçin eline bir kamera aldın ve hala kullanıyorsun?
Ben her zaman insanların ve doğanın güzelliğini yakalamayı ve çekmeyi ayrıca hikayelerini anlatmayı sevmişimdir. Beni büyüleyen sinerji insanla doğanın harmanlanmasından oluşan mükemmel karede saklıdır.
Sürecin ve stilin ne?
Ben bir avcı gibiyimdir. Gözlemler ve izlerim. Karede olacak özneleri ve çevreyi anlamak için uzun süre ayırırım. Her zaman meraklı bir yapım olmuştur, insanların neyi niçin yaptıklarını, onların kim olduklarıyla ilgilenmişimdir. Çocukken yaşadığım çevrede tanıştığım sıradan insanlardan geliyor bu merak. Her zaman insanların neyden ibaret olduklarını ve nasıl bir yaşam seçtiklerini öğrenmek için çok meraklı oldum.
İnsanları anlayabilmek için zaman ayırırım aynı zamanda çevreyle de yakınlaşmak için çaba sarf ederim. Örneğin Patagonya’ya 5 kereden çok gittim. Genç bir tırmanıcı olarak, düzenli olarak Zion Doğal Park’a gidip 10 yıldan fazla süredir en az 1 ayımı parkta tırmanarak, toprak içinde veya karavanımda uyuyarak,kısaca parkta yaşayarak geçirdim.
Bu yeri çok iyi bildiğimi düşünüyorum ve bu bilinç bana yazar ve sporcu olarak gelişimimde çok yardımcı oldu.
Gelecek nesle bırakacağın miras ne olsun istiyorsun?
Bir miras istediğimden emin değilim. Efsane olmak için çalışmıyorum, uğraşmıyorum. Ama çalışmalarımın, yeteneklerini toplumumuzun iyiliği ve gelişimi için kullanmalarında diğer sanatçılara ilham kaynağı olmasını umuyorum.
Bence dünyada doğrunun ne olduğuna dair bir savaş olduğunun farkına varmak çok mühim. Hayatın her aşamasında, attığımız her adımda yerel, ulusal ve dünyayı ilgilendiren konularda aktif ve bilgili olmak, önemseyip zaman ayırmak adına ilham kaynağı olmak istiyorum.