Yuichiro Miura ve Diğerleri Yazan: Bahadır Elverdi Takvimler İstanbul’un fethinin 500. yıldönümünü gösterdiğinde insanlık tarihi için önemli bir diğer olay gerçekleşiyordu… Bu başarıdan dolayı daha sonra “sör” unvanı alacak olan Edmund Hillary ve çoğumuzda yüksek irtifa dağ hastalığı semptomlarının görülmesine neden olacak yüksekliklerde doğan yöre halkından (Sherpa) Tenzing Norgay, yeryüzünün en yüksek noktasındaki karları eziyorlardı. Sonunda Everest´e tırmanılmıştı…
Bu ilk tırmanış sindirildikten sonra Everest ile ilgili yeni arayışlara başlanması uzun sürmemişti. Everest’in zirvesinde fotoğraf çektirebilen ikinci ekip ise tam 3 yıl sonra bunu gerçekleştirmişti.
Japon alpinist Yuichiro Miura ise trajik bir sonla bitebilecek Everest´ten ilk kayakla inişi denediğinde ise yıl 1970’ti. Dağcılık tarihinde 1970 Everest Trajedisi olarak geçen bu kalabalık Japon ekspedisyonunun bir ekibi dağda zirveye giden yeni bir rota açmak ile uğraşırken, diğer ekip Everest’ten kayakla ilk iniş denemesi için dağdaydı.
Ölümden dönüşten Oscar’a
Everest, iyi bir kondüsyon, iyi bir rehber, uygun mevsim şartları ve neredeyse ortalama bir ev parası gibi faktörlerin bir araya gelmesi ile tırmanılacak bir zirve. Bunun yanında dağ kazaları, dağcıların çoğunun amacını gerçekleştirmiş olmak, enerji depolarının boşalmış olması gibi fizyolojik ve psikolojik nedenler ile dönüş yolunda olduğu düşünüldüğünde, bu rakam Everest’te yaşamını yitiren 250 dağcının yüzde 80’inin dönüş yolunda yaşamını yitirdiğini gösteren istatistikle daha trajik bir hal alıyor. Bunların üzerine, kendisi başlı başına bir hedef olan dağdan kayakla inmeye kalkmak daha da büyük bir atraksiyon olarak düşünülebilir. Böyle düşünen haksız da olmaz.
Yuichiro Miura bu inişi hem başaran hem de bir filme konu olan şanslı isimlerin başında geliyor. “The Man Who Skied Down Everest” adlı belgesel, 1975 yılında “En İyi Belgesel” Oscar’ını aldı. İnişe başladıktan kısa bir süre sonra yüzeydeki kar durumunun ani değişimi sonrasında uzun bir düşüş yaşayan ve şans eseri uçurum öncesi durabilen Miura, hem tarihe geçme hem de kendisini konu alan belgeselin Oscar heykelini alışını görme şansına sahip oldu.
Kayakla 3.500 metre
Miura bu düşüş sonrası yaşamanın değerini hücrelerinin derinliklerinde hissetmiş olacak ki 2003 yılında 70 ve 2013 yılında 80 yaşında zirve yaparak, Everest´te zirve yapan en yaşlı insan unvanlarını da ele geçirdi.
Miura’nın iniş denemesinin 8.082 metreden gerçekleştiğini belirttikten sonra 8.848 metrelik zirveden ilk deneme İtalyan dağcı Hans Kammerlander’dan 1996 yılında gelmişti. Ekstrem kayakçılıkta çıtayı inanılmaz bir seviyeye çıkaran Sloven Davo Karnicar ise 7 kıtanın en yüksek 7 zirvesinden kayakla inen ilk insan olmasının yanı sıra Everest’in 8.848 metrelik zirvesinden 5.364 metrelik ana kampa kadar olan kısmı kayakla inen ilk insan olduğunda takvimler 2000 yılını gösteriyordu. Daha önce bunu deneyen çok kişi olmuş ama bunu kimse başaramamıştı.
Geçen kış Erciyes’in zirvesinden kayakla iniş denemesinde bulunmuş ama 4 gün süren tipiden dolayı dağı bile görememiş bir alpinist olarak nasıl bir iş başarmış olduğunu çok iyi anlıyorum.
Snowboard ile inen de var!
2006 yılında ise dünyanın sayılı outdoor fotoğrafçılarından ve film yapımcılarından olan Jimmy Chin, en bilindik Everest´ten kayakla iniş fotoğrafı olan aşağıdaki fotoğrafı Rob ve Kit Deslauriers ile birlikte Everest inişinde çekti. Üçlü, sadece bu fotoğrafı çekmekle kalmadı, aynı zamanda Everest’ten kayakla inen ilk Amerikalılar unvanını almayı da başardı. “Everest´ten hep kayakçılar mı indi?” diye soranlara küçük bir bilgi verelim. Fransız Marco Siffredi, 2001 yılında Everest´ten snowboard’u ile inmeyi başaran ilk insan oldu.
Akıldan çıkarılmaması gereken en önemli nokta, yazıda ismi geçenlerin tamamının dağ kayakçılığında iyi bir kayakçı olmalarının yanı sıra güçlü ve tecrübeli birer dağcı olduğudur. Toz karınız bol olsun…
Jimmy Chin’den Ödüllü Bir Belgesel: MERU
2015 ABD ve Hindistan ortak yapımı Meru’nun yönetmenliğini outdoor fotoğrafçısı Jimmy Chin ve Elizabeth Chai Vasarhelyi ikilisi üstlenmiş. Aksiyon ve macera türündeki belgesel, üç elit dağcının, “Hint mitolojisinde tanrıların buluşma yeri ve barınağı olarak geçen kutsal dağ” Meru’ya tırmanış hikâyesi konu ediniyor. Yapımcılığını Jimmy Chin, Shannon Ethirdge ve Elizabeth Chai Vasarhelyi üçlüsünün üstlendiği Meru’da kamera önünde dağcılar Conrad Anker, Grace Chin, Jimmy Chin, Amee Hinkley, John Krakauer, Jennifer Lowe-Anker ve Renan Öztürk görünüyor.
Dünya prömiyerini 2015 yılında Sundance Film Festivali’nde yapan Meru, milyonlarca kişinin yakından takip ettiği etkinlikte iki dalda aday gösterildi. Belgesel dalında İzleyici Ödülü’ne layık görülen film, daha sonra birçok festivalde gösterime girdi.